Zaplecze muzyczne: Forgotten Tomb

"Też u nas jest taki bigos" Signore Paolo Cozza

Wpis zostaje poświęcony Forgotten Tomb, zespołowi z kręgu depressive black metalu pochodzącemu z kraju nauczycieli-dyktatorów, złodziei rowerów i konsumpcji koniny, czyli Włoch. Choć kraj ten nie boryka się z problemem braku oświetlenia ani nadmiernego zimna, a jego mieszkańcy nie żyją względem siebie w izolacji (gęstość zaludnienia ok. 200 osób/km2), to prawa do depresji nie mamy prawa im odmówić. Ważne jest jedynie zachowanie pozorów oraz wypracowanie w miarę chłodnego i poważnego wizerunku. Tak zrobił frontman omawianego zespołu, przybierając szorstki i jakże wyszukany pseudonim artystyczny "Herr Morbid" (zamiast soczyście brzmiącego Ferdinando Marchisio), a także jego współtowarzysze, w obecnym składzie Algol, Asher i A. (po prostu A.).

Tytułem wstępu, dla mniej wtajemniczonych, wypada rzec kilka słów na temat gatunku o nazwie depressive black metal (funkcjonującemu również pod akronimami dsbm, dbm, dbsm, bdsm...). Jest to bowiem podgatunek Czarnego Grania, odłam dość patologiczny. O ile BM jest muzyką dość ponurą samą w sobie, to dodatkowe dookreślenie "depressive" staje się cennym drogowskazem dla wszelkich "klimaciarzy", ludzi sponiewieranych przez życie i znajdujących w owym sponiewieraniu piekielne upodobanie. Ma się przez to na myśli osoby, które bez zażenowania uzewnętrzniają swoje troski, żale i boleści, eksponując swą rezygnację, pretensje do świata i zamiary samobójcze (pozostające tylko i wyłącznie w sferze wyłącznie fantazji – owe psychologiczne "małe co nieco" po które możemy sięgnąć gdy jest nam smutno). Najwyraźniej młódź metalowa wciąż liczebna i prężna, skoro zdążył powstać z takich tendencji samodzielny muzyczny odłam. Z reguły uprawianie muzycznej depresji ogranicza się do powielania patentów starego Burzum, czyli wolniejszych temp, siarzących arpeggiów i zaangażowanych wokali. Zespoły dsbm posunęły się nieco dalej - tempa stały się jeszcze wolniejsze (niemalże stojące w miejscu - tzw. "ambient" w koncepcji co niektórych) a wokale jeszcze bardziej skowyczące, teksty natomiast obowiązkowo szczegółowo i dosłownie rozwijające myśli nt. tego, jak nam źle, na co dają wystarczającą ilość czasu zapętlone 40 razy przygnębiające riffy. Do ulubionych przykładów muzycznego narzekania należy wydawnictwo polskiego (niestety) zespołu Deep-pression "I walk the life in depression" (w tym tytule zawiera się wszystko), tudzież inne kurioza typu Nocturnal Depression. Od muzycznej strony z reguły dbsm stoi na bardzo niskim poziomie a pod względem produkcji na poziomie wręcz sypialnianym. Z racji dostępności sypialni w wiekszości domostw, trend na depresyjne granie kwitnie. Poza Shining (który jest osobną historią) żaden zespół specjalnie się nie wybija. Ktoś zaraz powie, że istnieje przecież Xasthur ze swoimi bezdomnymi w teledyskach, Sterbend, Nyktalgia itp., ale wydaje się, że to już nisza zbyt głęboka i ekstrawagancka. Ze względu na powyższe negatywne skojarzenia z gatunkiem, zespół Forgotten Tomb, jako z nim wiązany, wielokrotnie zdarzyło się pominąć. Okazało się to się błędem, gdyż po zapoznaniu się stało się jasne, że zespół zdecydowanie się wyróżnia i nie do końca słusznie z dsbm jest kojarzony.

Na początku, szukając informacji o zespole, możemy napotkać takowy opis: "Wokalista i gitarzysta Herr Morbid określa samego siebie jako kompletnie załamaną, paranoiczną i samobójczo-sfiksowaną osobę". Powyższe stwierdzenie do niczego nie zachęca, brzmi raczej jak swoiste przyznanie się przed światem do przegrywania życia. Nie dajemy jednak za wygraną, gdyż w przypadku tej osoby jednak, przygrywanie życia nie jest do końca przesądzone, wygląda raczej na prowokację na potrzeby promocji zespołu. Dlaczego? Lider oraz reszta zespołu zdają się wyglądać w miarę poważnie (no może pewną uwagę Pan Miyagi na perkusji), a od całego ruchu emo-zdeprecjonowanych wyraźnie się odcinać. Niejednokrotnie w swych wypowiedziach Herr Morbid podkreślał swoją umiarkowaną sympatię do samobójczych zespołów/projektów jak i ich małoletnich fanów. Stanowisko lidera zostaje jasno i dosadnie wyrażone w utworze "Negative Megalomania", gdzie można usłyszeć:

"Why don't you kill yourself?"
Too many times I've heard these words,
but still you can't understand
I'm not the one supposed to die
(...)
I'm just a wise man
Smiling while I drink some whiskey,
as you complain about how I'm "fake"...
KILL YOURSELF
(...)

Ale przejdźmy do rzeczy! Od strony muzycznej Forgotten Tomb nam serwuje agresywną i dość przebojową mieszankę black i doom metalu, z wyczuwalnym rockowym posmakiem. To właśnie pazur i szlagier wyróżnia zespół spośród podobnych, zwraca uwagę również ewoluujący z każdym wydawnictwem własny styl.

Na debiutanckim albumie "Songs to Leave" z 2002 r. zespół zaserwował kawał agresywnego i melancholijnego black metalu, stylistycznie brzmiącego jak skrzyżowanie Katatonii z Burzum. Amalgamat ten okazał się dość oryginalny, na korzyść przemawiało surowe, a zarazem dość czytelne brzmienie oraz wplecenie chwytliwych melodii. Choć wielu uważa to za ich najlepsze wydawnictwo, to ciężko oprzeć się wrażeniu, że nagranie było dość monotonne, a najlepsze czasy miały dla zespołu dopiero nadejść. W każdym razie album został okrzyknięty (w pewnych kręgach) kultowym, a nakład bardzo szybko został wyprzedany. Słowa komentarza wymaga również okładka płyty, na której widzimy metalowego chłopca (którym zapewnie jest sam H.M.), leżącego w wannie krwi, ściskającego w rączce pistolet (co jest dość praktyczną sugestią aby wiadomą czynność wykonać w łazience, aby przypadkiem nie pobrudzić np. dywanu albo obrusu). Na zdjęciu mamy do czynienia z depresją głęboką, acz pruderyjną. Świadczy o tym, fakt że model nie pozował w wannie zupełnie nago, lecz ograniczył się do rozebrania do slipek (czarnych oczywiście). Jeśli miała to być autocenzura świadoma, to okazała się być nieskuteczną, gdyż moderatorzy MySpace i tak usunęli okładkę z profilu zespołu, z powodu domniemanego epatowania nagością (sic).

Następne wydawnictwo, "Springtime Depression" nie okazało się wielkim krokiem naprzód, a raczej gratką dla prawdziwków, których rozczuliło zabrudzone brzmienie i jeszcze bardziej agresywny repertuar, przypominający momentami szwedzkie młócenie. Z płyty, tak samo jak z jej okładki, niewątpliwie bije wszechogarniający mrok, ale też w mroku tym znowu można łatwo potknąć się o monotonię i zupełny brak oryginalności, jak gdyby zespół chciał tylko udowodnić, że potrafi ukręcić prawdziwie samobójcze brzmienie.

Od chwili wydania "Love's Burial Ground" w 2004 r. daje się zauważyć wyraźny zwrot ku lepszemu. Brzmienie staje się coraz bardziej czytelne, a materiał bardziej zróżnicowany. Choć tempa są bardziej ustabilizowane, to muzyka nie traci nic ze swojej szorstkości, dręczące riffy żłobią w umyśle słuchacza czarne dziury, a minorowe solówki tak weń zapadają, tak że słuchacz nie może się od nich uwolnić (zwłaszcza w kawałku "Alone"). Są też niewiele wnoszące ambientowe przerywniki, jak i również intrygujące instrumentalne pasaże ("House of Nostalgia" klimatem przypominające niektóre dokonania Carpathian Forest), zdarzają się czyste wokale. Powyższe świadczy o tym, że zespół zaczyna mieć coraz bardziej zarysowany koncept co do dalszej twórczości i coraz mniej obawia się swobody artystycznej.

"Negative Megalomania" to potwierdzenie na nowo sprecyzowanego przez zespół stylu. Pojawiają się tu odważniejsze rozwiązania, w tym częstsze zastosowanie czystych przyśpiewek, bluesowych slide'ów oraz bardzo klarownego brzmienia z wyeksponowanymi smaczkami. Klimat piosenek na dobre wyszedł z sypialni i skierował się w stronę wielkich, opustoszałych miast, spowitych post-apokaliptyczną chmurą pyłu. Wątki liryczne to nie tylko pretensje do świata, ale również mizantropijne manifesty, ponure urojenia wyprodukowane przez chory umysł, epatowanie nienawiścią i skrajny indywidualizm. Na płycie znajdujemy długie, rozbudowane, przeważnie kilkunastominutowe produkcje. Słabym punktem płyty jest to, że materiał jest niestety bardzo nierówny. Z jednej strony mamy tu potężne kompozycje w stylu "Negative Megalomania" oraz "Blood and Concrete", z ich genialnymi solowymi zwieńczeniami, a z drugiej resztę materiału, która jest zdecydowanie mniej ciekawa. Najgorzej wypada prawie dwunastominutowy utwór "The Scapegoat", najbardziej depresyjny z całej płyty, ale niestety w sensie dosłownym tzn. przesłuchanie go w całości stwarza ryzyko śmierci z nudów (można by nim torturować więźniów przetrzymywanych na Kubie). Niemniej płyta, choć opluwana przez zgorszonych ortodoksów stała się kolejnym krokiem ku muzycznej śmiałości Forgotten Tomb, czego dowodem miało być następne wydawnictwo.

W międzyczasie zespół świętuje swoje 10 urodziny, z okazji czego zostaje wydany live-album/kompilacja "Vol. 5: 1999-2009" z cover-artem stylizowanym na Black Sabbath. Mając za sobą okrągły staż oraz doświadczenie tj. 4 albumy na koncie, zagraniczne trasy koncertowe oraz typowe dla zespołów black metalowych bycie posądzonym o nazizm, zespół mógł pozwolić sobie na taki ochłap dla fanów. Na płycie znalazły się świeże wersje co lepszych starszych kawałków, jeden nowy oraz parę coverów. Jakimś trafem znazł się tutaj cover Nirvany, co należałoby uznać za wypadek przy pracy (lucidum intervallum), jednak nie znając oryginału stwierdza się, że utwór brzmi jednak wystarczająco doomowo. Owe nieukrywane inspiracje (które demonstrują się również później na tribute splicie dla GG Allina) wyglądają na osobiste fanaberie Herr Morbida, którego sylwetka zawsze wychodzi na pierwszy plan jeśli mowa o Forgotten Tomb. Nie tylko zajmuje się on bowiem rozwojem twórczości zespołu oraz PR-em, ale również sprawuje pieczę nad produkcją, osobiście zajmując się od lat miksowaniem materiałów.

"Under Saturn Retrograde", nad którym prace trwały 3 lata, jest dowodem szczytowej formy zespołu. Efekt prac jest zniewalający. Po raz pierwszy użyto żywej gitary akustycznej i nagrano partie bezprogowego basu, smaku dodał też Herr Morbid energicznie przygrywający nam na tamburynie i cowbellach. Przekaz jest pełen jadu i nihilizmu, coraz mniej w nim depresji, a więcej szyderczego uśmiechu i pogardy dla ludzkości, brzmiąc jak dowód na umiejętność czerpania z życia ponurej satysfakcji przez mizantropów. Brzmienie jest monumentalne, brawurowe i agresywne, a utwory chwytliwe i zróżnicowane – od klimatycznych, transowych aranżacji ("Under Saturn Retrograde Part II") przez pełne żalu death/doomowe przygrywki ("Reject Existence") aż po stonerową wręcz chamówę ("Shutter") – a wszystko to wchodzi bez popity. Choć estetyka jest nadal ewidentnie black metalowa, to ilość wpływów i inspiracji jest spora, i w dodatku przywodząca na myśl sprawdzone marki – Burzum, Katatonię, Paradise Lost czy Type O Negative. Dodatkowo, na płycie znalazła się sugestywna interpretacja klasycznego kawałka The Stooges - "I Wanna Be Your Dog". Zespołowi należy się uznanie za zmieszczenie tylu pomysłów na jednym krążku, który został wydany przez polskie Agonia Records.

Reasumując, Forgotten Tomb jest kolejnym dowodem na to, że ze depresyjnych nastrojów może wyniknąć też coś dobrego oraz przemawia za tym, że nie wszyscy posępni muzycy skazani są na porażkę w walce z życiem. Redakcja Grzebania Zmarłych zachęca do zapoznania się z twórczością Włochów. Jak mawiają goci – warto poświęcić chwilę i omieść swym cieniem ów Zapomniany Grób...

Kondycja współczesnego viking metalu. Część II.

Dotychczasowy wywód należy uzupełnić o pewną istotną uwagę. Otóż, poza wyrazami krytyki, nie nastąpiło żadne pozytywne wyliczenie właściwych cech true viking metalu. W tym miejscu należy wspomnieć o jednym takim wyznaczniku, o którym można zaryzykować twierdzeniem, iż należy do najistotniejszych. Jest to wybór odpowiedniego brzmienia keyboardów. Jeden typ klawiszowych sampli zawsze zachowuje powagę sprawy. Są to pagan choiry.

Często bowiem pod wpływem nachalnych symfoniczno-klawiszowych wtrąceń muzyka robi się strasznie mdła i natychmiastowo traci swój charakter. Omawiany typ brzmienia zawsze zachowuje podniosłość i swego rodzaju głębię, melancholię, zadumkę. Nie tylko dodaje kompozycjom przestrzeni, mroku, a całość wydawnictwa spowija zgniłozieloną bagienną mgłą, ale także przesądza o swoistej kultowości brzmienia. Zręczny alians między gitarami a klawiszowym tłem jest atutem, często wykorzystywanym przez najbardziej profesjonalne viking metalowe zespoły takie jak m. in. Moonsorrow czy Finsterforst. Z doświadczenia wiadomo, że znaczącą popularnością cieszy się stacja robocza KORG TRITON (nazwa nieprzypadkowa). Pustelnicza staranność nakazuje zaprezentowanie takiego brzmienia na przykładzie.

Prawidłowo dobrane viking choiry w utworze okolicznościowym. Uwagę zwraca również odpowiednia długość bród i włosów u muzyków

---

Inny przykład znakomicie dopasowanych choirów stanowi pierwsze z recenzowanych poniżej wydawnictw.

Helengard - Helengard (2010)

Debiut Helengard, wydany nakładem fińskiego Firebox Records to nieślubne dziecko Aliny i Antona, których oprócz muzyki, połączyło wspólne zamiłowanie do fotografii artystycznej (na zdjęciu zespołowy pies-maskotka, mierzący wzrokiem bezkresne połacie Krainy Ojców).

Płytę otwiera ukłon w kierunku totalnego bezmyślnego konformizmu, jakim jest umieszczenie krótkiego, instrumentalnego wprowadzenia (czyżby muzycy serio łudzili się, że pagan metalowiec odtwarzanie każdą z tysiąca swoich płyt będzie rozpoczynał od starannej konsumpcji każdego intro-plumkania, zatapiając się w fotelu i mrużąc oczęta, wyobrażając sobie, że jest pożerany przez wielką waginę leśnego łona i wsysany do nordyckiej krainy wiecznej chwały?). Tak czy owak, wstęp większość z nas i tak pominie, acz należy wspomnieć, iż jest w zasadzie krótki i niedrażniący.

Jeśli nie wessało nas intro, to i tak chwilę później trafiamy do krainy dumy i sławy. Chwała i patos wprost wylewa się z głośników, a przed oczami stają ostatnie sekundy klipu Volkolaka. Wyobraź sobie, drogi Czytelniku, że przemierzasz uduchowionym krokiem złociste pola, smyrając koniuszkami palców kłosy dojrzewających zbóż, wąchając ciepłe, popołudniowe sierpniowe powietrze. Obserwujesz zachód słońca, do oczu z zachwytu napływają Ci łzy. Każdy Twój oddech przepełnia zaszczyt i satysfakcja z bycia Słowianinem. Oddajesz pokłony Słońcu a życie Ziemi i naturze, gdyż czujesz się ich częścią, chcesz głosić chwałę dawnych lat. Żywisz przekonanie, graniczące z pewnością, że miałeś zajebistych przodków, którzy starannie i w pocie czoła kultywowali te ziemie, dające tak pyszne płody rolne jak marchewki, żytnie kłaki czy brzoskwinie (tak, Słowianie uprawiali brzoskwinie!). Po chwili wracasz jednak do rzeczywistości i osądzasz się o naiwność i ckliwość. Jednak pierwiastek uniesienia zostaje. Tak w skrócie można opisać emocje towarzyszące słuchaniu tej płyty.

Nie jest tak, że do reszty nie da się przyczepić. Pagan choiry zostały zastosowane wzorowo, to one stanowią punkt ciężkości tego albumu. Gitary wobec nich pełnią rolę raczej służebną, wypełniają jedynie wolną przestrzeń. Ich brzmienie jest wygładzone i dość stępione, zagrywki są bardzo proste, acz momentami nawet kokietujące ("Snowstorm Call"). Wielką zaletą jest wykorzystanie akordeonu, co w połączeniu z resztą przypomina nieco Finsterforst, lecz w wydaniu aranżacyjnie oszczędniejszym. Niemniej jest naprawdę przyzwoicie, zważywszy na fakt, że za instrumentarium odpowiada w projekcie jedna osoba. Mniej pociągające wydają się wokale. Do czynienia mamy zarówno z tymi damsko-męskimi, cnotliwymi i nabożnymi, jak i czymś na wzór zaplutego, charczącego skrzeku. Damski śpiew raczej nie drażni, choć bywa męczącym słuchanie tego łagodnego zawodzenia w ichnim parszywym języku. Rymy i melodie brzmią banalnie i przaśnie, w stylu "siała baba mak", lecz zespół pod tym względem będzie rozgrzeszony za dostateczną inspirację folkiem. Całość muzyki bardzo przystępna, dosłowna, lecz nie każdy da się nabrać na tę epicką otoczkę. Autorom to się jednak od czasu do czasu zdarza...

Ildra - Eðelland (2011)

Metalowcy nie znają się na ambiencie. Wiedzieli o tym muzycy stojący za projektem Ildra, którzy zdecydowali się w intrze zawrzeć zamiast tego skoczną ludową przygrywkę. W ten sposób otwiera się debiutancka płyta, chyba jedynego poza Forefather brytyjskiego zespołu w viking klimatach.

Ich teksty spisane zostały zapewne w języku prastaro-angielskim albo gejlickim, opowiadają ponoć o chwalebnych, acz krótkich podbojach Anglosasów na Wyspach (Celtowie są za bardzo lame i new age, poza tym każdy wie, że to brudne cioty w dreadach). Muzycznie zespół odsłania wiele dobrych stron. Grymas zadowolenia wywołuje konkretna, chłopska perkusja i mocno zaangażowany wokal tzn. wściekły i skrzekliwy. Po kilkunastu minutach orientujemy się, że jesteśmy w najgodniejszych klimatach, czuć tu mocno Bathory i Falkenbach i inne sympatyczne wpływy (też pod względem sztucznie postarzanej produkcji), wszystko jednak odpowiednio wymieszane i wzbogacone o tę anglosaską ichniość. Utwory są chwytliwe i kołyszące, w dobrym guście, znakomicie wypełniają swą ludyczną funkcję.

Co więcej wykonawcy (lub wykonawca - bo być może mamy do czynienia z jednoosobowym projektem, śladem najlepszych) dbają również o duchowe potrzeby słuchaczy. Na albumie zawarto krótkie instrumentalne przerywniki między utworami, które odgrywają bardzo istotną rolę. Po pierwsze sugerują słuchaczowi, iż ma on do czynienia nie z jakąś tam metalową pierdołą, tylko poważnym pogańskim zrywem muzycznym. Muzycy mają bowiem opanowane archaiczne instrumentarium i pogańskie tonacje. Dzięki temu słuchacz obdarowuje ich zaufaniem i wstawki mogą wypełnić swe główne zadanie. A jest to zapewnienie słuchaczowi chwili wytchnienia po metalowej jeździe w celu oddania się zadumie nad minionymi wiekami bądź, jeśli zaistnieje takowa potrzeba, oddania hołdu przodkom.

Fan anglo-saxon pagan metalu oddający się konsumpcji piwa

Co może się nie podobać, to niepotrzebne dekoracje muzyczne. Mam przez to na myśli wszelkie odgłosy, ptaków, bitew - i co denerwuje - deklamacje a' la stary dziad, co wszystko widział i słyszał. O ile na szczęście żadne z powyższych nie jest stosowane w nadmiarze, to jednak i tak stanowi niepotrzebny dodatek. Znowu razi pycha twórców - że słuchacz to wszystko kupi i z wrażenia założy zbroję wojownika, a na wypadek gdyby nie załapał, to należy mu przypomnieć odpowiednimi samplami, że powinien czuć smród bitwy. A wydaje się, że po płytę sięgną raczej ci, co już się znają i tym podobne efekty, bezmyślnie zresztą od lat powtarzane, nie zrobią na nikim wrażenia. Zwyczajne zaśmiecanie muzyki. Zamiast tego można by np. zamiast krótkich instrumentalnych przerywników, inkorporować folkowe wstawki bezpośrednio w kompozycję "właściwych" utworów i rozwiać momentami wyczuwalną monotonię. Tylko, że do tego trzeba mieć już większą wyobraźnię. Niemniej twór warty polecenia i pomimo zastrzeżeń, zdecydowanie wyróżnia się na tle konkurencji.

Kończąc naszą krótką serię recenzji dokonamy krótkiego podsumowania. Typ Pustelnika-Niedzielnego Wojownika powinien wystrzegać się muzycznych pułapek by nie popaść w konformizm i pretensjonalność. Z gąszczu produkcji musi wyłapywać twory nadające się do konsumpcji i kontemplacji, a kierować będzie się kolejno: odpowiednim poziomem mroku, proporcjami między patosem a rustykalnością, natężeniem ciężaru i agresji, aż wreszcie pagan choirami. Mamy nadzieję, że powyższe rekomendacje okażą się przydatnym drogowskazem po nieznanych, podmokłych muzycznych ścieżkach.

Zespół Draugnim osiągnął pełnię pustelniczego wizerunku

Kondycja współczesnego viking metalu. Część I.

Oczywistym jest, iż słuchanie tzw. "viking metalu" idzie poniekąd na bakier z ideologią propagowaną na naszym blogu. Wydaje się jednak, że nie w stopniu tak rażącym jak chociażby nagminne i absurdalne "jestem blackmetalowcem, ale wierzę w Boga". Przede wszystkim razi często pozytywne nastawienie wykonawców do otoczenia i zachłyśnięcie się przynależnością do lokalnej społeczności. Niemniej z muzyki tej bije również zamiłowanie do środowika naturalnego, które i Pustelnik sobie ceni. Natura ta jednak często nie bywa nieprzyjazna i złowroga (ale i tak lepsza od ludzkiego otoczenia), lecz raczej sielankowa i idylliczna. Ale to już raczej kwestia punktu widzenia i odczuć obserwatora. Jeden może tworzyć piosenki leżąc na mchu, a inny stojąc po pas w bagnie.


Leader zespołu Thyrfing wyrażający liryczne dark side of life
Przede wszystkim należy przeprosić za posługiwanie się tym jakże idiotycznym określeniem dla opisywanego gatunku (wątpię ażeby brzmiał poważnie dla ludzi "z zewnątrz"), niemniej termin utarł już sobie pewne znaczenie i permanentnie wszedł do użytku. Można nawet powiedzieć, że jest nadużywany. Jeśli wierzyć statystykom Metalowego Centrum Dowodzenia, w ciągu ostatnich pięciu lat liczba zespołów mających z wikiństwem cokolwiek wspólnego wzrosła prawie czterokrotnie. Wynika to nie tylko z opętańczej manii przypinania zespołom debilnych etykietek (przez fanów tudzież same kapele), ale także z istnego boom na zespoły folk metalowe i pokrewne. Moim zdaniem jest coraz gorzej i nurt coraz bardziej traci na jakości. Nastąpił gwałtowny wzrost liczby około-gatunkowych wydawnictw, które przy wsparciu konkretniejszego kapitału rozbryzgują wokół niestrawną, sraczkowatą papkę, którą próbuje się wcisnąć pod jakże kuszącymi szyldami takimi jak np. "battle metal" czy "pirate metal" (sic). Imbecylizm tych określeń nie wymaga komentarza. Szerzą się również niezdrowe trendy. Przede wszystkim widać dwa niezmiernie odtwórcze nurty, a mianowicie wypociny naśladowców Amon Amarth, a z drugiej strony Ensiferum. Przez ostatnie lata chyba z połowa nowości muzycznych z którymi miałem styczność, a które określano jako rzekomo "viking metal" brzmiało jak dokładne kopie dokonań którejś z powyższych kapel. Jakby granie melodyjnego death metalu z infantylnie cyrkową i bombastyczną otoczką świadczyło o byciu true vikingiem. Otóż nie. Rzadziej, ale też się zdarza, spotykam się ze starannymi reprodukcjami przełomowych wydawnictw nieśmiertelnego Bathory. O ile inspiracja tym zespołem jest zawsze mile widziana, to nie na miejscu będzie bezwstydne i bezmyślne kopiowanie tego stylu. Zespoły tego pokroju (nie podaję z nazwy, aby nie robić im reklamy) nie zdają sobie sprawy, że nigdy nie będą niczym więcej jak tribute bandami a VM to nie tylko falsyfikowanie brzmienia konkretnych dwóch wydawnictw. Może powinny one zacząć określać się jako "Twilight of the Gods metal" tudzież "Hammerhearth metal". W bagnie, które narosło wokół interesującego nas gatunku pojawiają się także inne dewiacje. Często bowiem tworzy się międzynarodowe, liczące dziesiątki muzyków projekty, których luźne zwieracze popuszczają po kilka wydawnictw rocznie (!). Ucierają się też zabawne schematy m. in. wizerunkowe (vide pozy wymalowanych w barwy wojenne suchoklatesów wymachujących toporami, plastikowymi zapewne), dotyczące konotacji rodzinnych (mile widziane gdy członkowie są krewnymi w linii bocznej, jeśli nie są braćmi, to przynajmniej żeby byli kuzynami) czy parytetowe (zapraszanie fanek Tarji na wokal przez "wojownicze" zespoły). Pesymistycznie nastawia też trend na zmierzanie w opływajacym w lukrze kierunku symfoniczno-power metalowym. Strach myśleć, że tego typu młode zespoły mogą być przyszłością sceny.


Fan Ensiferum oczekujący na sygnał do ataku na wrogów swojej ulubionej kapeli
Ze starymi kapelami też jest średnio. Bathory i Windir tragicznie zakończyły działalność w smutnych okolicznościach, Isengard i Storm okazały się chwilowymi zrywami a Falkenbach co prawda żyje, ale ewidentnie zatrzymał się w czasie (choć fanów to pewnie nie zraża). Mithotyn dawno umarł a Enslaved postanowił "wzbogacić" swoje brzmienie aluzjami do Opeth. Pewną wiarę w gatunek podtrzymuje Moonsorrow, który co prawda zdaje się rezygnować z nagrywania normalnych płyt na rzecz przydługich, monumentalnych audiobooków (bo nie wiem jak inaczej nazwać ostatnie wydawnictwa), ale na koncertach grają wciąż żywo i swojsko (aktualnie przygotowują się do plądrowania Chin).
W ciągu ostatniego roku natomiast udało się zauważyć niewielką poprawę. Część zespołów wznowiła działalność, z nowych również da się wybrać co bardziej trve unikaty. We wcześniejszym wywodzie nie zostało wskazane czym w zasadzie jest ów "viking metal" i nie zamierzamy wykładać żadnej oficjalnej definicji (choć posiadamy co do tego swą własną doktrynę). Ograniczymy się do praktycznego wskazania wydawnictw z ostatnich lat, które zdają się właściwie reprezentować gatunek, a przynajmniej są godne uwagi.

---

King of Asgard - Fi'mbulvintr (2010)



Ależ wielkie było moje zaskoczenie, kiedy dowiedziałem się, że Karl Beckmann i Karsten Larsson, byli członkowie legendarnej w pagan kręgach formacji Mithotyn otworzyli nowy muzyczny projekt. Zupełnie jakby wysłuchali gorzkich żali takich jak ja, skromnych słuchaczy, którzy nie mogli się pogodzić z tym, że na gruzach jednej z najbardziej oryginalnych klimatyczno-metalowych kapel jakie istniały zrodził się plugawy, obrzydliwie pedalski power metalowy twór (a zwie się Falconer czy jakoś tak), a powrotu do konkretnego grania już nigdy nie będzie. A jednak stało się, dwóch panów postanowiło dobrać nowy skład i wrócić do muzycznych korzeni pod nową nazwą. King of Asgard ze swoim debiutem brzmi mniej więcej jak logiczna konsekwencja "Gathered around the Oaken Table". "Fi'mbulvintr" brzmi jednak lepiej niż ostatnie dokonanie Mithotyn, które było już niestety wtórne i wyraźnie wypalone z pomysłów. Stylem podchodzi pod melodic death, czyli średnio, ale na szczęście kompozycje są bardzo przemyślane i zróżnicowane. Muzyce tej nie brakuje pazura, riffy są konkretne, ładne technicznie, nie ma klawiszowych rozmiękczaczy, które są zbędne, gdyż i bez tego twórcom udało się stworzyć odpowiedni, subpolarny klimat. Kawałki są krótkie i skondensowane. Nie powiem, żeby porywały na wyżyny muzycznej ekstazy, ale dostarczają odpowiedniej dawki energetycznej. Poleciłbym do słuchania np. podczas jazdy samochodem, tudzież szatańskim czołgiem. Niemniej, co mnie urzeka najbardziej, taki rodzaj grania zasługuje na miano true viking metalu, który wyraźnie wybija się wśród tego co wydaje się obecnie. Panowie pamiętają większość dobrych patentów i wprowadzają nowe, wiedzą jak połączyć skandynawsko-ludowe motywy z typowym metalowym riffage, a to że efekt końcowy nie brzmi jak gówno przyprawia mnie wręcz o łzy wzruszenia. Zespołowi, poza mało wyszukaną nazwą (King of Assguard) ciężko cokolwiek zarzucić. Materiał jest po prostu dobry i treściwy.



Surturs Lohe - Nornenwerk (2011)


Kapele niemieckie są niewątpliwie ciekawym zjawiskiem. Choć generalnie nie deklarują się jako przedstawiciele nurtu viking, to osobiście niektóre z nich bym do gatunku zaliczył. Zasadniczą różnicą jest tu oddawanie czci nie Mroźnej Północy, a leśnym połaciom poszczególnych landów, z których wywodzą się muzycy (szczególnym powodzeniem cieszy się Turyngia). Mają one własny panteon bóstw germańskich, które w zasadzie mają swoje odpowiedniki w mitologii skandynawskiej. Poza tym w muzyce dominują bardzo podobne patenty, które wykorzystywane są przez pagan metalowców ze Skandynawii. Jeden z takich zespołów, Surturs Lohe (nazwa nawiązuje do olbrzymiego Surtura i jego rozpalonego miecza) niespodziewanie powrócił z martwych, by po latach uraczyć nas prawdziwie pogańskim graniem. Trochę to zaskakujące jak na kapelę z 15-letnim stażem, ale ich najnowsze wydawnictwo epatuje dziecinną i wręcz rozczulającą naiwnością. Sama okładka już wygląda jak praca konkursowa dzieci z MDK pt. "Złota pogańska jesień". Z jednej strony choć produkcja i warsztat lepszy (choć o porywach wirtuozerskich nie może być mowy) a wyczucie ciężaru na starość wyraźnie stępione (jedynie kawałek "Kriegslied" ma konkretniejsze blackowe pierdolnięcie) to całe to parcie ku uwielbieniu natury i byciu true poganinem jeszcze bardziej wyeksponowane. Mamy tu mnóstwo riffów ala Bathory, akustycznych pasaży, choirów (ważne), flecików, średnich temp i średniowiecznych melodii. Momentami ktoś zaskrzeczy, ale przeważnie udzielają swoich czystych, uduchowionych głosów mili niemieccy państwo. Płyta zawiera nową wersję numeru "An Die Heimat", ktory słyszeliśmy już na "Wo Einst Elfen Tanzten". Możliwe, że ta sama wokalistka, ale głos już dojrzalszy, bardziej dumny, drżący i operowy. Wszystko bardziej podniosłe, wyszlifowane, patetyczne i dosłodzone. Kawałek "Weltenbaum" (oh Weltenbaum, oh Weltenbaum trololo...) to prawie pięciominutowa pagan metalowa przyśpiewka, tak nabożna i uroczysta, że określiłbym ją nie tyle co oazową a wręcz pierwszokomunijną. To może odpychać trochę tych, którzy oczekują większej ilości siarki i syfu po muzyce, tym z kolei mogę polecić "siostrzany" zespół Helritt. Surturs Lohe jawi się jako taki ot zespół pokojowych leśnych ludków, którym dobrze żyje się w gęstwinach. Z muzyki bije miłość do natury i przodków, a zarazem taka jakby wyczuwalna podskórnie chęć zamoczenia topora w tych chujkach spod znaku krzyża, które splugawiły im leśne sanktuaria. Godna polecenia, przyjemna i szczera muzyka, bo wykonawcy zdecydowanie wierzą w to co robią. Trzeba mieć jedynie na to odpowiedni nastrój.



Einherjer - Norrøn (2011)


Norweski zespół Einherjer to niewątpliwi klasycy gatunku, stare dziady z dość pokaźnym dorobkiem. Mi jednak kojarzyli głównie z pewnym klipem, w którym kilku śmiesznych typków wykonywało epileptyczne ruchy w rytm chwytliwej muzyki. Szczerze mówiąc całokształt dokonań nigdy do mnie nie przemawiał, takie to było mało wyraziste i miałkie, niby-progresywne dreptanie w miejscu. Nawet jak miało być epicko to reakcją był kolejny ziew. "Norrøn", ich najnowszy pomiot zaskoczył mnie na tyle pozytywnie, że aż postanowiłem trochę go rozreklamować. Pod okładką, przypominającą ilustrację do książeczki z bajeczkami dla dzieci kryje się naprawdę solidny materiał. Już w pierwszych sekundach po włączeniu odtwarzacza przyparci zostajemy do potężnej ściany dźwięku, po czym napiera na nas perkusyjna machina wojenna. Co zwraca uwagę jako pierwsze, to śliczna, profesjonalna produkcja. Wokal i każdy z instrumentów są perfekcyjnie dopracowane brzmieniowo. Utwory są bardzo rytmiczne i dynamiczne, w klasycznych średnich tempach, choć zdarzają się szybsze, blackowe zawirowania. Od strony technicznej warsztat również wzorowo, charakterystyczny, skrzypiący wokal Grimara brzmi naprawdę świetnie i nie tylko dotrzymuje kroku ciężkiemu, pulsującemu instrumentarium, ale przenika dotkliwie wszystko tworząc spójne, mocne brzmienie. Na pochwałę zasługują również śliczne partie na gitarach akustycznych i eleganckie solówki, momentami w bajeranckim rockowym stylu (taki przyjemny trend od czasów "Głosu Stali" Nokturnal Floydów). Do płyty jednak miałbym też kilka zastrzeżeń. Przede wszystkim chórki. Ogólnie zasługują one na pełną aprobatę, niemniej momentami wydają się zbyt nachalne, jakby panowie bardzo chcieli podkreślić swoją epickość, tak żeby mieć pewność, że wszyscy to zauważyli. Zawodzenie z "Alu Alu Laukar" kojarzy się trochę z tym, które słychać na nowym klipie Dimmu Borgir (tym, gdzie członkowie wyprowadzają wilki na smyczy, hehe). Utwór też brzmi nieco kuriozalnie przez industrialowy beat, podchodzący pod jakiś Rammstein czy inny zakazany dla true pagan metalowców zespół. Ale kawałek jest krótki i pozostaje nam jeszcze niespełna 40 minut muzyki, którą można się nacieszyć bez większego zażenowania. Zdecydowanie polecam. Oczywiście, mogę się założyć, że "Norrøn" nazbiera sobie sporo negatywnych recenzji (pewnie, że płyta "wtórna" i "popowa"), ale tak z reguły bywa kiedy zespół ogarnia się i wydaje coś na światowym poziomie.

Muzyka pustelnicza

"Muzyka nie wywołuje prawdziwego cierpienia ani zadowolenia - jedynie ich obrazy. Przynosi zawsze radość, nawet gdy jest najsmutniejsza". Tak sprzed laty pisał Schopenhauer o fenomenie muzyki. Zwrócił wtedy uwagę, na wciąż aktualną dziś kwestię paradoksalnej poprawy nastroju pod wpływem przygnębiającej muzyki.

Sprawa staje się niezwykle istotna, gdy uświadomimy sobie jak ważną rolę w życiu każdego Pustelnika muzyka odgrywa. Są ludzie, dla których mogłaby nie istnieć, a może raczej - nie jest w ich życiu ważna, czy ważniejsza. Są ludzie, którzy bez owego pobudzacza receptorów słuchowych nie wyobrażają sobie początku i końca dnia. Przyczynia się do przeżywania różnych stanów uczuciowych, czasem wycisza, czasem pozwala na odkrycie, że istnieje coś potężniejszego, od tego co ma się w środku. Tak jak dla jednych ważne są mecze Wisły, praca w korporacji, jedzenie grzybów, tak dla innych ważna jest muzyka. Może to kwestia wrażliwości, a może ludzka wewnętrzna różnorodność sprawia, że jedni kochają zbierać znaczki, inni uczyć się tabelek, a inni wolą grać muzykę.

Muzyka pustelnicza jest wyrazista, nienaznaczona bezpłciowością. Ekstremalna. Nie są to młodzieżowe dyskotekowe przytupy, pozytywne alt rockowe plumkanie z obowiązkowo homoseksualnym stylem wokalnym ani też bezemocjonalne, pozbawione treści i autentycznosci jazzowe granie wyczynowe ku uciesze zapatrzonych w swój gust elit intelektualnych, wbitych w marynarki od lat nastu. Nie ma tu zlepków czaderskich heavy metalowych riffów, przy których chce się podskakiwać ani disc dżokeja, który przekonuje nas, byśmy poczuli dziś ten beat. Nie ma kurwa tupania nóżką.

Muzyka nazywana mroczną, posępną, "nie dla normalnych", nie jest niczym więcej, jak tym co tkwi w samych ludziach. Kiedy mając naście lat odkrywamy jakie wibracje mamy w środku, szukamy ich w swoim otoczeniu. Jedni mają w sobie słodkie babskie wyjce, inni sam rytm do którego recytują, inni nie mają chyba nawet nic, a jeszcze inni mają jakieś gówna w które szkoda się zagłębiać. Nie wydaje się zatem słuszne twierdzenie, że muzyka silna, agresywna sprawia,
że słuchaczom pogarsza się nastrój. Po prostu niektorzy silniej odczuwają emocje.

Słuchając posępnej muzyki Pustelnik może niczym w zwierciadle zobaczyć gromadzące się w nim negatywne odczucia. Tak jak w przypadku innych form sztuki, w utworze może zobaczyć samego siebie, ujrzeć problemy, które normalnie nie doszłyby do jego świadomości. Jest w stanie stanąć oko w oko ze swoją ciemną stroną, uzyskać wewnętrzną równowagę.

Przejdźmy jednak do konkretów. W gust pustelnika najpełniej chyba wpasowuje się gatunek muzyczny zwany black metalem. Dawniej ekstremalna odmiana metalu, dziś w zasadzie odrębne zjawisko muzyczne. Gatunek pod względem muzycznym i lirycznym atrakcyjny dla różnego typu fanów muzyki klimatycznej, bądź psycholi (tzn. aktywistów chcących wprowadzić w życie wszystkie postulaty głoszone przez twórców BM). Jest to gatunek absolutnie wyjątkowy, trudno przyswajalny. Stopień przesterowania gitar, jadowite wokale oraz karabin perkusyjny utrudniają odbiór wszelkim neofitom. Pod względem muzycznym black metal naładowany taką ilością dysonansów, że można zamienić się w trytona.

Nie każdy zespół zasługuje jednak na naszą uwagę. Scena muzyczna jest niesamowicie przeładowana różnymi, często miernej jakości projektami. Aby zachwycić słuchacza, dany zespół powinien doskonale sprawdzać się pod względem warsztatu, przekazu a przede wszystkim konceptu. Pragnąc dać innym Pustelnikom pewne wskazówki w poszukiwaniach muzycznych, proponujemy dziś krótki wybór zespołów, które zdecydowanie zasługują na uwagę.

PUSTELNICYZM POLECA

Istapp, czyli po szwedzku sopel. Przekaz zespołu jest jasny. To całkowite zaprzeczenie dotychczasowego, obłudnego porządku świata. To wypowiedzenie otwartej, nieświętej wojny przeciwko słońcu, symbolowi życia i nieuzasadnionej radości. Ich muzyka jest bardzo chwytliwa, przystępna nawet dla mniej wprawnych słuchaczy. Lodowate, melodyjne gitarowe pasaże oraz niesamowicie klimatyczne partie klawiszowe przenoszą nas w mrozy północnej Szwecji.Tam w jednej z pieczar do boju zagrzewają się trzej wojownicy: Mordechai von Renvaktar, C.Ashuck. von Renvaktar oraz Fjalar. Tytuły utworów mówią same za siebie: "Śnieg", "W oczekiwaniu na zero bezwględne", "Oby nie nastąpiła odwilż", "Na zawsze poniżej zera". Ich bronią jest umiejętność przetrwania zabójczej zimy. Przywodzi to na myśl życie Pustelnika, który zawsze wybiera trudne, acz chlubne wędrówki przez życie poprzez śniegi i lody. Już wkrótce powrócą mordercze mrozy a na śnieg spłyną wybroczyny chrześcijańskich intruzów!




PS. Nadeszły dobre wieści dla fanów zespołu. Na początku stycznia w Szwecji zanotowano najniższe od ponad 40 lat mrozy, osiągające ponad -40 stopni. Karnawałowi narciarze zamieniają się w sople. Hail Istapp!

---

Mord. Polski zespół z posępnej Norwegii.
Niszczyciel dobrego smaku i spokoju ducha. Młot na muzycznych pedałów. Znakiem rozpoznawczym są bluźniercze, bezkompromisowe teksty, utrzymane w zgrabnym, poetyckim stylu. Cudownie komponują się z siarczystą, nienawistną, szarżującą warstwą muzyczną. Z głośników wylewa się gęsty jad, perkusyjne blasty niemiłosiernie niszczą dziewicze błony bębenkowe a obłąkańczy wokal doskonale przekazuje nam
głęboki, życiowy tekst. Coś pięknego.

Spluń na krzyż, w twej waginie ogień
Nektar menstruacji potęguje Bestii głód
Podnieś nóż, niech twa dusza spłonie
Oto czas zagłady życia u piekielnych wrót.

Posłuchaj o rozkoszy, jaka twe niewinne usta dały mi Tamtej nocy na cmentarzu, kiedy w blasku zniczy brałem cię Posłuchaj o swym upodleniu, o tym jak smakował ci mój kał O tym jak krzyczałaś z bólu, czując jak mój fiut rozrywał dupę twą
(Opus VIII - fragm.)

---

Carpathian Forest. Zespół, który reklamy nie potrzebuje, ponieważ
dorobił się już zasłużonego tytułu klasyki norweskiego black metalu. Jego charyzmatyczny lider - Nattefrost porusza w tekstach odwieczne ludzkie dylematy oraz tematy tabu - takie jak ostateczne sprawy śmierci oraz seksualne perwersje (z pewnym naciskiem na nekrofilię). Pod względem muzycznym zespół gra bardziej tradycyjnie niż wcześniej prezentowane zespoły. Mamy tu rytmiczny, oldschoolowy BM, często utrzymywany w rytmach rock'n'rolla i punka. Pod pewnym względem zauważalne jest zdecydowane nowatorstwo - część utworów stylistycznie podchodzi pod DŻEZ. Mamy tu saksofon, zatęchłą atmosferę wzbogaconą ponurymi skrzeko-szeptami. Zamierzenie, lecz chyba nie - zespół udowadnia, że nie każdy dżez to spierdolina.

---

Mgła. Wielkie pustelnicze odkrycie roku 2006. A wszystko to dzięki utworowi "Mdłości", który za setnym puszczeniem w jakimś nośniku zła możnaby nawet nucić idąc ulicą. Teksty
wypełnione są tym, czym przeważnie życie, gdy nie szukamy form samooszukiwawczych. Destrukcja, pustka czyli to, przed czym ucieka większość ludzi, wypełnia liryki owego zespołu. Pozwól dziś odkryć ją także i w sobie!